Başlangıç: Harvard Üniversitesi
Facebook’un temelleri, 2004 yılında Mark Zuckerberg tarafından Harvard Üniversitesi’nde öğrenci olduğu dönemde atıldı. Zuckerberg, çocukluğundan beri programlama konusunda yetenekliydi ve çeşitli projelerle ilgileniyordu. Üniversite yıllarında, öğrencilerin birbirleriyle kolayca iletişim kurabileceği ve bağlantı kurabileceği bir platform oluşturma fikrine odaklandı.
Facemash: İlk Adım
2003 yılında, Zuckerberg, Facemash adlı bir uygulama geliştirdi. Bu uygulama, üniversitenin öğrenci yurtlarının web sitelerinden alınan fotoğrafları kullanarak, kullanıcıların iki kişinin fotoğraflarını karşılaştırıp hangisinin daha “çekici” olduğuna oy vermelerini sağlıyordu. Ancak bu uygulama, etik ve gizlilik sorunlarına yol açtı. Harvard yönetimi tarafından tepki gördü ve kısa süre içinde kapatıldı. Yine de, bu proje Zuckerberg’in yeteneklerini ve vizyonunu sergilemişti.
TheFacebook’un Doğuşu
Facemash deneyiminden sonra, Zuckerberg daha büyük bir fikir geliştirdi: Harvard öğrencileri arasında sosyal bağlantılar kurmaya odaklanan bir platform. 4 Şubat 2004’te, Zuckerberg ve arkadaşları Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz ve Chris Hughes, TheFacebook adlı sosyal ağı kurdu. Bu platform başlangıçta sadece Harvard öğrencilerine açıktı. Kullanıcılar, bir profil oluşturabilir, diğer kullanıcıları arkadaş olarak ekleyebilir ve duvarlarında mesajlaşabilirlerdi.
Genişleme ve Facebook’un Yükselişi
TheFacebook’un popülaritesi hızla arttı. Önce diğer Ivy League üniversitelerine, ardından ABD’deki birçok kolej ve üniversiteye açıldı. 2005 yılında, platform adını Facebook olarak değiştirdi ve lisansüstü öğrencilere ve daha sonra halka açıldı.
İş Modeli ve Başarı
2005 yılında Facebook, Accel Partners gibi yatırımcılardan 12,7 milyon dolar yatırım aldı. Ayrıca, Zuckerberg, platformun reklam gelirine dayalı bir iş modeline geçmesini sağladı. Kullanıcı verilerini hedef alarak yapılan reklamlar, Facebook’un ana gelir kaynağı oldu.
Hukuki Sorunlar: Winklevoss Kardeşler Davası
Facebook’un kuruluş süreci hukuki sorunlardan da etkilenmiştir. Zuckerberg’in, Harvard’da birlikte çalıştığı Cameron ve Tyler Winklevoss kardeşler ve Divya Narendra, Zuckerberg’i kendi projeleri olan Harvard Connection fikrini çalmakla suçladılar. Bu dava, bir dizi anlaşmazlık ve uzlaşma süreciyle sonuçlandı; Facebook, Winklevoss kardeşlere ve Narendra’ya milyonlarca dolar ödeme yaptı.
Dünya Çapında Bir Fenomen
Facebook, kısa sürede dünya çapında milyarlarca kullanıcıya ulaştı ve sosyal medya devriminin öncüsü oldu. 2012 yılında halka açılan şirket, tarihindeki en büyük halka arzlardan birini gerçekleştirdi. Facebook ayrıca Instagram, WhatsApp, Oculus gibi şirketleri satın alarak teknoloji dünyasında büyük bir ekosistem yarattı.
Bugün, Facebook (Meta Platforms Inc.), Zuckerberg’in liderliğinde sadece bir sosyal medya platformu değil, aynı zamanda sanal gerçeklik, yapay zeka ve metaverse gibi teknolojilerin öncüsü olan bir teknoloji devi haline gelmiştir.
